Thuốc điều trị suy tim: Những thông tin bạn cần biết!

1. Các thuốc điều trị suy tim thường dùng
Dựa vào loại suy tim mà bạn mắc phải (suy tim tâm thu hay suy tim tâm trương) và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ sử dụng một hoặc nhiều các thuốc điều trị suy tim sau đây để giúp giảm triệu chứng, ngăn chặn bệnh tiến triển nặng gây biến chứng và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

1.1. Thuốc giúp kéo dài thời gian sống cho người bệnh
Không những giúp cải thiện triệu chứng, 5 loại thuốc dưới đây còn được chứng minh giúp kéo dài tuổi thọ, kể cả ở những người bị suy tim nặng, suy tim giai đoạn cuối.

1.1.1. Thuốc ức chế men chuyển
Thuốc ức chế men chuyển là một trong những loại thuốc hàng đầu trong điều trị suy tim. Thuốc có thể được sử dụng ngay cả khi bệnh nhân không thấy có bất kỳ dấu hiệu gì của bệnh. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sử dụng thuốc ức chế men chuyển có thể ngăn ngừa suy tim tiến triển từ suy tim tiềm ẩn thành suy tim có triệu chứng. Với những người suy tim nặng, thuốc sẽ giúp cải thiện tuổi thọ, giảm tỷ lệ tử vong.

Tác dụng của thuốc ức chế men chuyển là ngăn chặn sự hình thành protein Angiotensin gây co thắt mạch máu. Vì vậy khi sử dụng thuốc, mạch máu sẽ được thư giãn, lưu lượng tuần hoàn cải thiện và gánh nặng lên tim cũng giảm đi. Thuốc thường được sử dụng một lần mỗi ngày vào buổi sáng, trước khi ăn khoảng 1 giờ.

Các thuốc thường dùng: Captopril, Enalapril, Lisinopril, Ramipril, Trandolapril.

Tác dụng phụ: Thường gặp nhất là ngứa da, nổi mẩn, chóng mặt, vị giác thay đổi, đau họng, ho, sốt, lở miệng. Ngoài ra, thuốc cũng có thể gây bầm tím bất thường, rối loạn nhịp tim, sung phù, khó thở. Đây là các tác dụng phụ nặng nề hơn nên cần được kiểm tra bởi bác sĩ chuyên khoa.

Captopril là một trong các thuốc điều trị suy tim thường dùng
Captopril là một trong các thuốc điều trị suy tim thường dùng

1.1.2. Thuốc ức chế thụ thể Angiotensin
Angiotensin II là một chất hóa học có tác dụng co mạch máu rất mạnh. Thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB) là thuốc ngăn chặn hoạt động của angiotensin II, nhờ đó sẽ giúp hạ huyết áp và cải thiện tình trạng suy tim. 

Một số nghiên cứu cho thấy, thuốc ức chế thụ thể Angiotensin có tác dụng tương tự thuốc ức chế men chuyển. Do đó, thuốc thường được sử dụng nếu người bệnh dùng ức chế men chuyển bị ho hay phù mạch nặng.

Người bệnh có thể uống thuốc ức chế thụ thể angiotensin vào bất kỳ thời điểm nào mà không bắt buộc trước hay sau ăn. Tuy nhiên, liều lượng và khoảng cách thời gian giữa các liều cần được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa.

Các thuốc thường sử dụng: Candesartan, Valsartan, Losartan.

Tác dụng phụ: Ho, tăng kali máu, tụt huyết áp, chóng mặt, nhức đầu, buồn ngủ, tiêu chảy, thay đổi vị giác, phát ban, mệt mỏi, khó tiêu, tăng đường huyết, nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm phế quản. Các tác dụng phụ nghiêm trọng hiếm gặp hơn gồm suy thận, suy gian, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, phù mạch, tiêu cơ vân.

Nhiều nghiên cứu trên tạp chí Quốc tế cho thấy: Kết hợp thuốc điều trị cùng sản phẩm thảo dược hỗ trợ có chứng minh lâm sàng sẽ giúp bệnh nhân suy tim giảm các triệu chứng khó thở, mệt mỏi, ho, phù do suy tim rõ rệt hơn. Các chỉ số huyết áp, mỡ máu, phân suất tống máu EF về giới hạn cho phép. Tần suất nhập viện vì suy tim tiến triển cũng giảm tốt hơn.

Đây là một tin vui giúp thầy thuốc có thêm giải pháp, bệnh nhân thêm lựa chọn để cùng với các thuốc điều trị suy tim kiểm soát căn bệnh này ngày càng hiệu quả.

1.1.3. Thuốc ức chế beta
Thuốc ức chế beta hay thuốc chẹn beta được sử dụng cho người bệnh suy tim tâm thu từ nhẹ đến nặng. Thuốc được sử dụng khi các loại thuốc khác không có hiệu quả. Tác dụng của thuốc là duy trì nhịp tim ổn định, thư giãn và cải thiện chức năng tim. 

Sử dụng thuốc ức chế beta trong thời gian dài sẽ khiến cơ thể đã quen với trạng thái ức chế. Vì vậy khi thay đổi liều lượng hay loại thuốc đột ngột có thể gây đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim. Nếu muốn dừng hay đổi thuốc cần giảm liều từ từ trong vòng tối thiểu 2 tuần.

Các thuốc thường dùng: Bisoprolol, Carvedilol, Metoprolol, Nebivolol.

Tác dụng phụ: Thuốc có nhiều tác dụng phụ khác nhau như mệt mỏi, tay lạnh, đau đầu, rối loạn tiêu hóa, chóng mặt, hụt hơi, khó ngủ, phiền muộn. Nếu thấy bị rối loạn nhịp tim, hồi hộp, khó thở nhiều, bạn nên gọi cho bác sĩ để được điều chỉnh phác đồ dùng thuốc.

Khi dùng thuốc điều trị suy tim nhóm chẹn beta, bạn không được ngừng đột ngột
Khi dùng thuốc điều trị suy tim nhóm chẹn beta, bạn không được ngừng đột ngột

1.1.4. Thuốc đối kháng Aldosterone
Thuốc đối kháng Aldosterone có đặc tính ngăn ngừa tình trạng suy tim trở nên tồi tệ hơn. Thuốc được sử dụng ở bệnh nhân suy tim mức độ vừa đến nặng. Thuốc cũng có tác dụng cải thiện triệu chứng của suy tim (phù, khó thở…), hạ huyết áp và giảm tỷ lệ tử vong. 

Tác dụng của thuốc thường xuất hiện sau khoảng 12-24 giờ sử dụng. Người bệnh nên uống thuốc cùng với bữa ăn, cách thời điểm đi ngủ tối thiểu 6h để tránh đau dạ dày và phải đi tiểu vào ban đêm.

Các thuốc thường sử dụng: Eplerenone, Spironolactone.

Tác dụng phụ: Người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt, choáng váng, rối loạn tiêu hóa, khô miệng, phát ban, sưng và đau vú khi dùng thuốc.

1.1.5. Thuốc điều trị suy tim mới tác động trên kênh If
Kênh If nằm ở nút xoang có tác dụng kiểm soát nhịp tim, giảm nhịp tim và áp lực cho tim. Nghiên cứu cho thấy, những loại thuốc tác động chọn lọc vào kênh If sẽ giúp giảm tỷ lệ đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim, tăng tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân suy tim.

Thuốc tác động trên kênh If thường được chỉ định cho các trường hợp suy tim nặng kết hợp cùng thuốc chẹn beta. Tùy theo đáp ứng của người bệnh, liều dùng thuốc sẽ tăng dần từ 2,5 – 7,5 mg/ngày.

Thuốc thường dùng: Ivabradine.

Tác dụng phụ: Phần lớn người sử dụng thuốc điều trị suy tim tác động lên kênh If không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào. Một số tác dụng phụ như chóng mặt, mệt mỏi, thay đổi thị lực, rối loạn nhịp tim, ngất xỉu, phản ứng dị ứng thường rất ít khi xuất hiện.

1.2. Thuốc điều trị triệu chứng suy tim
Các loại thuốc này bao gồm thuốc lợi tiểu, nitrat và glycosid trợ tim. Mỗi loại sẽ có cơ chế hoạt động, công dụng và tác dụng phụ riêng biệt.

1.2.1. Thuốc lợi tiểu
Sử dụng thuốc lợi tiểu là lựa chọn hàng đầu cho các bệnh nhân bệnh nhân suy tim có triệu chứng ứ huyết, phù ngoại biên. Bằng cách tăng bài tiết nước tiểu ở thận, thuốc lợi tiểu sẽ giúp đưa lượng dịch bị ứ đọng bên trong ra khỏi cơ thể, từ đó giảm các triệu chứng suy tim như phù, ho, mệt mỏi, khó thở…

Có ba nhóm thuốc lợi tiểu thường được các bác sĩ sử dụng điều trị suy tim gồm thuốc lợi tiểu quai, thuốc lợi tiểu Thiazid, thuốc lợi tiểu giữ Kali. Khi sử dụng các thuốc này, người bệnh nên uống vào buổi sáng để hạn chế tình trạng mất ngủ buổi đêm do đi tiểu nhiều. 

Các thuốc thường sử dụng: Furosemid, Bumetanide, Furosemide, BendroflumeThiazide, HydrochloroThiazide, Metolazone, Indapamide, Spironolactone, Amiloride, Triamterene.

Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ của thuốc lợi tiểu có thể từ nhẹ đến nặng như khát nước, đau đầu, chóng mặt, tụt huyết áp, tiêu chảy, hạ natri máu, tăng hoặc hạ kali máu, tăng acid uric máu. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị rối loạn nhịp tim nhưng tỷ lệ gặp ít hơn.

Furosemid là thuốc điều trị suy tim thường dùng khi có triệu chứng phù
Furosemid là thuốc điều trị suy tim thường dùng khi có triệu chứng phù

1.2.2. Glycosid trợ tim
Các thuốc loại Glycosid trợ tim được nhiều nghiên cứu chứng minh có tác dụng tốt với những bệnh nhân suy tim kéo theo các rối loạn nhịp nhĩ như rung nhĩ, cuồng nhĩ. Thuốc cũng có tác dụng trên bệnh nhân suy chức năng tâm thu có kèm dẫn buồng tim trái. 

Các thuốc Glycosid trợ tim làm nhịp tim chậm lại, giảm gánh nặng cho tim. Thuốc không thể hấp thụ vào cơ thể khi gặp thức ăn giàu chất xơ. Vì vậy, người bệnh nên dùng thuốc tốt thiểu trước hai giờ hoặc sau hai giờ khi ăn nhiều chất xơ.

Các thuốc thường dùng: Digoxin, Digitoxin.

Tác dụng phụ: Thuốc trợ tim Glycosid có thể gây ra một số tác dụng phụ lên hệ tiêu hóa, hệ tim mạch hay hệ thần kinh trung ương. Thường gặp nhất là rối loạn tiêu hóa, rối loạn nhịp tim, hồi hộp, trống ngực, rối loạn thần kinh và cảm giác.

1.2.3. Thuốc giãn mạch Nitrat
Sử dụng nitrat có thể làm giảm các triệu chứng suy tim ở bệnh nhân suy tim giảm phân suất tống máu. Ví dụ như nitroglycerin dạng xịt dưới lưỡi giúp giảm cơn khó thở cấp. Ngoài ra, thuốc cũng giúp phòng ngừa và điều trị cơn đau thắt ngực ở những bệnh nhân suy tim do bệnh mạch vành. 

Cơ chế tác động của thuốc nhóm Nitrat là làm giãn mạch máu, cả tĩnh mạch và động mạch nên giúp giảm áp lực lên tim và cải thiện nhanh cơn đau thắt ngực.

Các thuốc thường dùng: Nitroglycerin, Isosorbide mononitrate

Tác dụng phụ: Tác dụng không mong muốn của thuốc bao gồm hạ huyết áp và đau đầu. Một số nghiên cứu còn cho thấy, sử dụng Isosorbide mononitrate ở bệnh nhân suy tim bảo tồn phân suất tống máu sẽ tăng nguy cơ gặp các tác dụng không mong muốn như đau đầu và giảm hoạt động thể lực. Vì vậy, cần tránh sử dụng nitrat cho nhóm bệnh nhân này.

2. Các thuốc điều trị bệnh lý nền gây suy tim
Suy tim thường là hậu quả của các bệnh lý nền khác như tăng huyết áp, mỡ máu, tiểu đường… Điều trị và quản lý tốt các bệnh lý nền giúp giải quyết nguyên nhân gốc rễ gây suy tim, từ đó cải thiện các triệu chứng của suy tim.

Các thuốc kiểm soát bệnh lý nền thường được kê đơn cùng thuốc điều trị suy tim là:

2.1. Thuốc hạ mỡ máu statin
Thuốc Statin là thuốc làm giảm cholesterol máu thông dụng. Thuốc có tác dụng ức chế quá trình tạo ra cholesterol ở gan khiến hàm lượng cholesterol trong máu giảm xuống. Statin cũng được chứng minh có tác dụng làm giảm nguy cơ đột quỵ, đau tim. 

Các thuốc thường dùng: Simvastatin, Lovastatin, Fluvastatin, Atorvastatin, Pitavastatin, Rosuvastatin.

Tác dụng phụ: Các tác dụng phụ thường gặp của statin là đau cơ và đau khớp, đau đầu, buồn nôn. Thuốc cũng có thể gây tiêu cơ vân, tổn thương gan, suy giảm nhận thức nhưng ít gặp hơn.

Khi mỡ máu cao, bạn sẽ cần dùng statin kèm các thuốc điều trị suy tim khác 
Khi mỡ máu cao, bạn sẽ cần dùng statin kèm các thuốc điều trị suy tim khác

2.2. Thuốc trị tiểu đường
Bệnh nhân suy tim trên nền bệnh đái tháo đường cần được điều trị tiểu đường ổn định để tránh bệnh tiến triển và tiếp tục gây ảnh hưởng xấu đến tim. Tùy theo loại tiểu đường, bạn sẽ được kê đơn thuốc uống, thuốc tiêm hoặc kết hợp cả hai.

Các thuốc thường dùng: Insulin (cho tiểu đường type 1 và type 2 không đáp ứng với phác đồ 3 thuốc uống), Metformin, Sulfonylurea, Acarbose… (cho tiểu đường type 2)

Tác dụng phụ: Mỗi thuốc điều trị tiểu đường lại có tác dụng phụ riêng. Tuy nhiên cần chú ý nhất là nguy cơ hạ đường huyết. Dấu hiệu nhận biết tác dụng phụ này bao gồm: vã mồ hôi, chóng mặt, đói, bủn rủn tay chân…

Xem thêm

Hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc bệnh nhân suy tim tại nhà

3. Lưu ý khi sử dụng các thuốc điều trị suy tim
Khi sử dụng thuốc điều trị suy tim, bạn cần dùng thuốc đúng đủ liều theo ý kiến bác sĩ để tránh tác dụng phụ của thuốc gây ra. Các lưu ý quan trọng bệnh nhân cần được nắm rõ như: 

Uống thuốc vào giờ cố định để tránh quên thuốc
Giữ các toa thuốc cẩn thận để có thể tra cứu khi quên liều dùng, thời điểm dùng, cách dùng.
Không dùng chung toa thuốc với người bệnh khác dù cùng độ suy tim hay cùng triệu chứng.
Không nên tự ý uống bù thuốc nếu quên.
Không ngưng thuốc đột ngột hay tự ý tăng giảm liều khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Nếu thấy triệu chứng không giảm hoặc xuất hiện các biểu hiện bất thường, cần tái khám hoặc gọi ngay cho bác sĩ.
Đặc biệt, thuốc không thể thay thế hoàn toàn được vai trò của các giải pháp không dùng thuốc khác. Để vừa có hiệu quả điều trị suy tim cao, vừa ít gặp các dụng phụ khi dùng thuốc, người bệnh cần:

Duy trì chế độ ăn tốt cho người suy tim: ăn nhạt, giảm muối, ưu tiên rau củ quả, cá, thịt nạc bỏ da, kiểm soát lượng nước nạp vào cơ thể qua chế độ ăn.
Thực hiện các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe để tăng cường lưu thông máu và không làm nặng thêm các triệu chứng suy tim.
Bổ sung sản phẩm hỗ trợ tăng cường chức năng tim nhằm tăng hiệu quả cải thiện triệu chứng mệt mỏi, ho, khó thở, đau ngực, phù…, giảm tần suất nhập viện và kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên các chuyên gia khuyến cáo người bệnh nên chọn các sản phẩm có chứng minh lâm sàng tại bệnh viện. Bởi đây là bằng chứng cụ thể và xác thực nhất chứng minh hiệu quả và độ an toàn của một sản phẩm hỗ trợ.
Khi mắc suy tim, người bệnh cần phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị, đặc biệt là sử dụng đúng các thuốc điều trị suy tim. Hy vọng các thông tin trong bài viết đã giúp bạn biết cách dùng các loại thuốc này an toàn và hiệu quả hơn.